13 Haziran’da İsrail’in İran’a saldırmasıyla başlayan çatışmalar, ABD’nin de direkt müdahil olmasının akabinde devam ediyor. ABD Başkanı Donald Trump, İran’daki amaçları ‘başarıyla vurduklarını’ açıkladıktan sonra İran’daki gayenin rejim değişikliği olabileceğini açıkladı.

Trump, kendi toplumsal medya kanalından yaptığı paylaşımda, İran’daki Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer tesislerine yönelik “çok başarılı bir saldırı” düzenlediklerini ve uçakların ABD’ye geri döndüğünü duyurdu.

Ardından gelen bildiride ise, gayenin yalnızca nükleer tesisler değil, direkt rejim olduğunun iletisini verdi: “Rejim değişikliği tabirini kullanmak politik olarak gerçek değil fakat şayet mevcut İran rejimi İran’ı tekrar yüceltemiyorsa, neden bir rejim değişikliği olmasın?”

Trump’ın başkanlık seçimindeki kampanyasının sloganı MAGA (Make America Great again – Amerika’yı yine yücelt) idi. Bu paylaşımın sonunda da İran’ı tekrar yücelt (Make Iran great again) tabirinin baş harfleri olan MIGA tabirini ekledi.

Pazar günü ABD’nin İran’a yönelik ataklarının akabinde bir basın toplantısında konuşan ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, saldırıların “Sadece İran’ın nükleer silah elde etmesini durdurmak için düzenlendiğini, İran ordusunu ya da sivillerini amaç almadığını, maksadın rejim değişikliği olmadığını” söylemişti.

İran ve İsrail akınlarını sürdürüyor

ABD’nin ataklarının akabinde İran buna karşılık vereceğini duyurmuştu. Şimdi ABD maksatlarına yönelik rastgele bir misilleme gelmeden İsrail ordusu, “İran’ın Tahran, Kermanşah ve Hamedan bölgelerindeki askeri mühimmat depolarına, radar noktalarına ve askeri altyapısına” yönelik yaklaşık 20 savaş uçağıyla hücumlar düzenlediğini duyurdu. İran İhtilal Muhafızları’na yakın Tasnim haber ajansına nazaran, İsrail’in hücumları sonrası yedi ihtilal muhafızı hayatını kaybetti.

İran’ın kuzeybatısındaki Tebriz’de Pazar akşam saatlerinde İsrail’den fırlatılan füzeler sebebiyle siren sesleri duyuldu. İran medyasına nazaran İsrail’in vurduğu bir ambulansta da en az üç kişi hayatını kaybetti.

22 Haziran Pazar günü İran füzeleri Tel Aviv’i vurdu, birtakım binalar hasar gördü. Tıpkı günün ilerleyen saatlerinde de İsrail’in Tel Aviv kentinde alarmlar çaldı. İsrail ordusu evvel İran’dan birçok füze fırlatıldığını duyurdu, akabinde halka sığınaklardan çıkabileceğini söyleyerek tehlikenin geçtiği iletisini verdi.

İran parlamentosu Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasına onay verdi

İran devlet televizyonuna Press TV’ye nazaran Pazar günü yapılan bir oturumda İran parlamentosu, Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasına onay veren bir karar aldı.

Ancak Parlamento’nun kararları daha çok tavsiye niteliğinde. Son kararı ülkenin dini lideri Humeyni ve Yüksek Ulusal Güvenlik Kurulu, parlamentonun onayı sonrası son kararı verecek.

Dünya gaz ve petrol arzının yaklaşık yüzde 20’sinin geçtiği Hürmüz Boğazı’nın kapatılması ihtimali, güç piyasalarını büyük bir süratle etkiledi. ABD’nin İran’a akınları sonrası Asya’da piyasalar açıldığında ham petrolün varil fiyatı yüzde 3 artarak 79 ABD dolarına ulaştı.

ABD: Rastgele bir misillemeye yıkıcı halde karşılık verilecek

Karşılıklı son akınlardan ve Trump’ın rejim değişikliği gayesine işaret eden son açıklamalarından kısa bir mühlet evvel gözler New York’taki Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu (BMGK) Toplantısı’ndaydı.

22 Haziran Pazar günü düzenlenen oturumda İran’ın temsilcisi Amir Saeid, İran’ın “kendisini savunma hakkını gizli tuttuğunu, orantılı bir misillemenin zamanlamasına ve çapına ordunun karar vereceğini” söyledi. ABD ve İsrail’in İran’ın nükleer silah ürettiği tarafındaki argümanlarını yalanlayan Saeid, kurula ABD ve İsrail’i son taarruzlardan “tamamen sorumlu tutma” daveti yaptı.

Hemen akabinde konuşan İsrail temsilcisi Danny Danon ise “Birçokları çekimser kalırken o süratle harekete geçtiği için Donald Trump’a tüm dünya teşekkür etmeli” dedi.

ABD’nin BM temsilcisi Dorothy Shea da daha önce Savunma Bakanı Hegseth’in söylediği gibi atakların yalnızca “İran’ın yarattığı nükleer tehdidi amaç aldığını” savundu. İran’dan Amerikalılara ya da Amerikan üslerine gelecek “dolaylı yahut direkt rastgele bir misillemeye karşı” da “Yıkıcı formda karşılık verileceğini” söyledi.

İran’daki nükleer tesisler ne kadar ziyan gördü?

Pazar sabahı ABD’nin düzenlediği akınların akabinde Donald Trump, toplumsal medyada yaptığı paylaşımda gayelerin “sert ve yanlışsız formda vurulduğunu” yazdı ve “İran’daki nükleer tesislerin gördüğü ziyan muazzam” tabirlerini kullandı.

İranlı bir üst seviye yetkili, Reuters haber ajansına, ABD’nin taarruzları öncesi zenginleştirilmiş uranyumun Fordo tesislerinden taşındığını ve bu sebeple nükleer kapasitelerinin önemli bir ziyan görmediğini söylemişti.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise yeniden Pazar günü yaptığı açıklamada, İran’ın yüzde 60 oranında zenginleştirilmiş uranyumunun lokasyonu konusunda “ilginç bir istihbarat sahibi olduklarını” söyledi.

Nükleer silah üretmek için uranyumun yüzde 90 oranında zenginleştirilmesi gerekiyor.

Aynı gün Memleketler arası Atom Gücü Kurumu’nun genel yöneticisi Rafael Grossi de Fordo, Natanz ve İsfahan’daki nükleer tesislerin vurulduğunu teyit etti. Natanz ve İsfahan’ın daha evvelki İsrail ataklarında ziyan gördüğünü; son ABD ataklarında daha da önemli yıkıma uğradıklarını söyledi.

Ancak Fordo’daki uranyum zenginleştirme kapasitesinin ne kadar ziyan gördüğünü ne bir formda belirleyemediklerini açıkladı.

Bölgedeki ABD vatandaşlarına güvenlik uyarısı

ABD Dışişleri Bakanlığı, İsrail ve İran ortasında karşılıklı taarruzlar sürerken Amerikan vatandaşları için “dünya çapında” ikaz iletisi yayımladı. Lakin Lübnan ve Ortadoğu bölgesine farklı bir vurgu yapıldı.

Lübnan’daki Dışişleri Bakanlığı çalışanlarının ailelerine Lübnan’ı terk etme uyarısı gelirken bölgedeki ABD vatandaşlarına da dikkat çekmeme ve seyahatleri kısıtlama daveti yapıldı.

ABD içinde de güvenlik ünitelerinin tedbirleri artırdığı; dini, kültürel ve diplomatik merkezlerdeki güvenliğin kapasitesinin de yükseltildiği açıklandı.

İran’da Pazar günü devlet televizyonu, ABD atakları sonrası bölgedeki ABD maksatlarının ve vatandaşlarının “meşru maksat haline geldiğini” ifade etmişti.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçı da, İran’ın egemenliğini savunmak için “tüm seçenekleri” gizli tuttuğunu söylemiş; “ABD çok kalın bir kırmızı çizgiyi aştı” demişti.

Kaynak: Haberler.com